Arts and Crafts-movement & Jugendstil/Art Nouveau (jan 1, 1880 – jan 1, 1914)

Description:

Arts and Crafts-movement: (±1880)

• Basis in Engeland: industriële revolutie zorgde voor:
-verheerlijking mechanisatie, machinaal vervaardigde producten verkozen boven handwerk
-productie goedkoper geworden --> mensen wilden producten kopen die de rijken (vroeger) hadden: vroegere (rijkelui) stijlen geïmiteerd --> aan deze grote vraag voldoen: snel en slordig, machinaal--> reactie op deze neostijlen (stijlimitatie, ktisch, machinaal): ontstaan 'Arts and Crafts movement', gepropageerd door John Ruskin & William Morris. -->zie Wiliam Morris: socialist: division between 'great arts' (painting, sculpture,architecture) and 'lesser arts' (decorative) are related to the class divisions of modern society and to the modern commerce. (People wanted to belong to a higher class--> commerce provided cheaper industrial produced products that were in a higher-class-style).
• Kenmerken: hervorming, weer overgaan op ambachtelijke vervaardiging, fraaie en degelijke objecten maken voor de gewone man. De arts & craftsbeweging had geen bepaalde stijlkenmerken, het was een gedachte, een principe, manier van werken (in de boek-kalligrafie/illustratie, behangmotief ontwerpen, houtsnijkunst, wandtapijten). --> uitwerking dit principe faalde uiteindelijk: producten te duur voor de gewone man. SOCIALE ELEMENT BELANGRIJK
• Gevolg Arts & Crafts: ondanks dat Morris zijn stijl zich niet ontwikkelde tot de bekende 'zweepslag' (een vloeiende lijn met aan het eind een plotselinge krul of golf), werd hij/zijn beweging vanwege zijn denkwijze gezien als grondlegger jugendstil/art nouveau.

Art nouveau /Jugendstil: (tussen 1890 -1914)

• Europees
• Reactie op het (vorm vervagende) impressionisme. Manifesteerde zich vooral in gebruiksvoorwerpen (glaskunst, boeken, plateel, sieraden, meubels), de architectuur en schilderkunst.
• Benaming: weekblad Die Jugend dat vanaf januari 1896 in München verscheen.' Jugendstil' is de internationale, overkoepelende term, 'Art nouveau' gaat vooral over België & Frankrijk, 'Jugendstil' over Oostenrijk & Duitsland maar word dus ook overkoepelend gebruikt. Ze komen hoe dan ook erg overeen, vgm zit het verschil 'm in de locatie en misschien wat kleine verschillen in stijlkenmerken.
• (Algemene) Kenmerken:
- optimistisch wereldbeeld, voorliefde moderne technieken (glas in architectuur).
-belangrijkste inspiratiebron: de natuur: afkeer van symmetrie, voorkeur voor ornamentiek, bloem-en vogelmotieven: de motieven zijn vaak gestileerde planten, bloemen, vogels, libellen, wolken gecombineerd met slanke vrouwengestalten. Bewogen lijnen middel om emoties uit te drukken. Vb. de bekende 'zweepslag' (een vloeiende lijn met aan het eind een plotselinge krul of golf)
-japanse invloeden: lege ruimten, waaiervorm (men kwam hiermee in aanraking door Siegfried Bing die in de Japanse kunst gespecialiseerd was).
-gebruik ijzer (geschikt om verwerkt te worden tot sierlijke gebogen vormen).
-grafische kunst: Bovenstaande kenmerken kwamen het meest tot uitdrukking in de grafische kunst (omdat de lijn hier het belangrijkste element is). De illustraties + letters werden als één geheel ontworpen; verschillende letterhoogten en grootten zodat het zo min mogelijk mechanisch leek.
-vaak een Gesamtkunstwerk: dezelfde kenmerken komen terug in het gebouw, meubel en siervoorwerp.
• Voor de Nederlandse versie van deze stijl beide namen gebruikt (Jugendstil &artnouveau). Of: sla-olie stijl: Jan Toorop ontwierp een reclame affiche voor sla-olie in Jugendstil/Art nouveau stijl.
• Vgm kwam hierna Art Deco, dat luxer was, geometrischer (strakke lijnen), symmetrischer, moderner, technologischer.

Art nouveau (België & Frankrijk):
• Ideeën arts-and-crafts drongen na Engeland voor het eerst door in Brussel. Oprichting kunstenaarsgroep 'Les Vingt' (de Twintig), gezamelijke salons, geïnspireerd ideeën Morris en Crane.
• Afkomst naam: Siegfried Bing liet Nabis-kunstenaars galerie ontwerpen (hun praktijk: schilderden de natuur zoals ze deze ervoeren in ongemengde kleuren), dit was ongebruikelijk als handelaar, hij werd hierdoor eerder gezien als een promotor dan gewone handelaar. Naam gallerie: L'Art Nouveau: gallerie waar jonge kunstenaars hun nieuwe kunst exposeerden.
• Maar: Art nouveau vanaf het begin al voorbij aan het sociale element van de arts-and-crafts: meteen al luxe, kostbare kunst voor weinigen betaalbaar.
• Verschil Belgische en Franse art nouveau: in België werden plantmotieven vaak gestileerd overgenomen(daar ontstond de zweepslag), in Frankrijk meer zoals ze er in het echt uitzagen.

Jugendstil (Oostenrijk & Duitsland):
• Al in 1896 had de nieuwe jugendstil in Duitsland en Oostenrijk zijn naam gekregen door het tijdschrift "Die Jugend", een door Georg Hirth uitgegeven geïllustreerd weekblad "für Kunst & Leben" in München. Het lettertype had daar al de kenmerkende vormen van deze nieuwe stijl. Otto Eckmann illustreerde de eerste jaargangen met karakteristieke vignetten en randversieringen. Al in het eerste hoofdartikel brak Hirth een lans voor de kunstvernieuwing.
• Duitse jugendstilontwerpers gebruikten gestileerde, natuurlijke elementen. Ze zijn vaak zo gestileerd dat er geen duidelijk planten- of dierenmotief te herkennen is. De kenmerkende zweepslag komen we natuurlijk ook tegen.

1. Detail van "Artichoke"-borduurwerk wol op linnen, ontworpen door William Morris voor Ada Phoebe Godman in 1877.
2. Jugendstilversiering woonhuis in Den Haag (1903)
3. Jugendstilversieringen panden in Vlissingen.
4. Jugendstilversieringen tram (±1900)
5. 'The Peacock Skirt' (1892), Aubreay Beardsley (For Oscar Wilde's play Salomé).
6. Moët & Chandon White Star van Alfons Mucha.
7. 'Affiche Delftsche Slaolie' (1894), Jan Toorop.
8. Art nouveau metrostation door Guimard, in Parijs.

Added to timeline:

15 Jul 2018

1

0

1349

Blok 1: De uitvinding van de kunst 1750-1850, Blok 2: The rise of the present (1850-1900) and Blok 3: The hunt for the future Blok 4: Het twistpunt van de tijd (1950-1990)

Date:

Images: