II WOJNA PUNICKA (jan 1, 218 BC – jan 1, 201 BC)

Description:

po klęsce Kartagina zaczęła podporządkowywać sobie półwysep iberyjski bogaty w srebro w celu wypłaty kontrybucji Rzymowi (kampanii przewodził weteran I wojny - generał Hamilkar Barca). Rzym w tym czasie również skierował się do Hiszpanii i zawarł sojusz z miastem Saguntum, które leżało na południe od rzeki Ebro, która była formalną granicą wpływów między imperiami – Rzym na północ, Kartagina na południe. Hannibal Barca (syn Hamikara) przejął po ojcu władzę w Hiszpanii, a sojusz Rzymu z Seguntum uznał za złamanie pokoju i wojnę. Hannibal zburzył miasto i ruszył na Rzym z 50 tys armią od północy przechodząc zimą przez Pireneje i Alpy ze słoniami bojowymi. Rzym był całkowicie zaskoczony. Do Italii dotarło jedynie 20 tys wojsk Hannibala, zawarł wówczas sojusz z Galami z Galii Przedalpejskiej (północne Włochy) niedawno podporządkowanymi przez Rzym. Hannibal liczył na całkowite rozbicie ligi italskiej i osamotnienie miasta Rzymu. W 217 p.n.e. dwie armie konsularne zagrodziły przejścia przez Apeniny, co Hannibal obszedł przechodząc przez 4 dni przez bagniste tereny nad rzeką Arno (po pas w wodzie przez żołnierze mogli odpoczywać na pływających trupach koni). Przeprawa była bardzo kosztowana - wymarła większość galijskich sojuszników, koni, pozostał tylko 1 słoń, a Hannibal stracił oko. Fortel poskutkował, a obie armie zostały zdziesiątkowane w bitwie nad jeziorem Trazymeńskim (217 p.n.e.) gdzie zginęło 15tys Rzymian i konsul Flaminiusz. Porażka prodemokratycznego Faminiusza umocniła nobili, a na dyktatora powołano Kwintusa Fabiusza Maksymusa (czołowego konserwatystę) Ten przyjął jednak nową taktykę biernego podążania za armią Hannibala i nie prowokowanie zbrojnego starcia. Była to wojna na wyniszczenie, ponieważ Hannibal nie mógł liczyć na żadne zaopatrzenie, poza tym co zdobędzie w Italii. Taktyka Fabiusza była jawnie krytykowana przez Rzymian, którzy taką postawę uważali za haniebną. Hannibal w tym czasie parł na południe omijając potężny Rzym łupiąc wszystko na swojej drodze. Liczył na antyrzymski sojusz z Grekami z południa półwyspu. 6-miesięczna dyktatura Fabiusza zakończyła się, a na konsuli wybrano Terencjusza Warrona i Emiliusz Paulusa, którzy zdecydowali się postawić Hannibalowi. Do bitwy doszło pod Kannami w Apulii. Rzym wystawił 80tys zbrojnych i 6tys kawalerii przeciw 40 tys piechoty i 10 tys jazdy po stronie Kartaginy. Bitwa była koronnym dowodem geniuszu Hannibala. Piechotę ustawiono w kształcie cienkiego łuku wygiętego w stronę Rzymian z barbarzyńskimi słabszymi sojusznikami w centrum i wybitną libijską piechotą po bokach. Atak Rzymian zmusił Gallów to wycofywania się, podczas gdy flanki libijskie walczyły na pozycjach, ten galijski odwrót utworzył kształt wklęsły, zwężając szerokość wojskową rzymian i zamykając ich w kotle. W międzyczasie trwała bitwa konna zakończona pewnym zwycięstwem konnicy numidyjskiej Hannibala, którą uznaje się wówczas za najlepszą na świecie. Po przegnaniu rzymskiej jazdy Numidyjczycy domknęli kotła otaczając rzymskie legiony ze wszystkich stron. Rzeź trwała godzinami. Ścisk nie pozwalał legionistom podjeść rąk do walki. Poległo ponad 50 tys rzymskich żołnierzy, konsul Paulus i 80 innych senatorów. Do niewoli wzięto ponad 4 tysiące Rzymian, których według legendy brano do niewoli tylko dlatego że Kartagińczycy byli zbyt wyczerpani zabijaniem.
Rzym ogarnął chaos. W ramach przebłagania bogów złożono ofiarę z ludzi (dwie westalki pogrzebano żywce za domniemane złamanie ślubów czystości, oraz po 2ch Greków i Gallów różnych płci, reprezentujących wrogie narody). Całe południe Italii przeszło na stronę Hannibala. Fabiusz Maksymus, któremu Rzym ponownie zawierzył swoje bezpieczeństwo rozpoczął formowanie nowych armii, powołano wszystkich mężczyzn 17-46. Powołano nawet 2 legiony sformowane z wykupionych przez państwo niewolników. Nie mogąc pokonać Hannibala w Italii, Rzym postawił na przeczekanie go i rozpoczął wyprawy w kartagińskiej Hiszpanii (pod dowództwem Scypiona) i na Sycylii (słynne oblężenie Syrakuz 212 p.n.e. - dowodzone przez Archimedesa). Scypio w Hiszpanii opracował nowy szyk wojskowy - kohortę. Luźną formację 3 manipuł lepszą w górskim iberyjskim terenie w porównaniu z potężnymi kolumnami całych legionów. Zwycięstwo w Hiszpanii przyniosło Scypionowi Konsulat (205 p.n.e.) i rozpoczął przygotowania do wyprawy na samą Kartaginę. Słabnący z każdym rokiem Hannibal tracił coraz więcej ziem w Italii (m.in. Kapua i Tarent), a na wieść o wylądowaniu Rzymian w Afryce został odwołany do ojczyzny przez kartagińskich oligarchów (203 p.n.e.). Do decydującego starcia doszło pod Zamą (202 p.n.e.). Scypio wsparty przez króla Numidii uzyskał dostęp do jej konnicy, a po długich analizach bitwy pod Kannami rozpracował taktykę Hannibala i ją odwzorował. Rzym zwyciężył, a Kartagina ponownie zmuszona była zawrzeć pokój. Porażka była totalna – Rzym przejął wszystkie punickie terytoria w Hiszpanii – Kartagina nie sięgała poza dzisiejszą Tunezję, a do tego pozbawioną ją prawa do toczenia wojen prze zgody Rzymu (w tym defensywnych), musiała przekazać całą flotę, a Kartagina realnie znalazła się w strefie wpływów Numidii, nowego sojusznika Rzymu

Added to timeline:

Date: