Sumer (jan 1, 5500 BC – jan 1, 2005 BC)

Description:

Organizacja społeczna i polityczna Sumerów

Władza w Sumerze była zawsze monarchiczna królów-kapłanów, którego relacje z bogami były bliskie, a jako król miał być ich ulubieńcem. Społeczeństwo Sumeru dzieliło się na klasę panującą i wolny lud (niewolnictwo praktycznie jeszcze nie występowało). Klasy te nie były zamknięte, a przepływy między nimi zależały od obyczajów, posiadanego majątku, a wszelka hierarchiczność społeczna wynikała z piastowanego urzędu a nie urodzenia. Wysokie urzędy sprawowane były zazwyczaj przez arystokrację, której pozycja pochodziła z wpł ywów a nie prawa urodzenia. Najważniejszą rolę w społeczeństwie pełniły świątynie i kapłani, których wielkie majątki obejmowały wiele pól uprawnych, a wielu rzemieślników było zatrudnianych przez aparat świątynny. Człowiek wolny, który popadł w długi i by nie popaść w niewolę szedł na służbę królowi (państwa) - muszkenum mieli zagwarantowaną wolność pod opieką króla.


Osiągnięcia cywilizacji Sumerów –
• Pismo klinowe
Najważniejszym wynalazkiem Sumerów był system pisma, którego początki datuje się na koniec IV tysiąclecia p.n.e. Pierwotnie były to piktogramy, gdzie jeden symbol oznaczał konkretne słowo. Z czasem zaczęły przyjmować również znaczenia abstrakcyjne – symbol słońca zaczął również oznaczać gorący lub jasny – forma piktograficzna (początek III tysiąclecia). Ważniejsze było wprowadzenie oznaczeń fonetycznych – akcenty, a także pierwsze zapisy sylabiczne oraz samogłoski. Wraz z przejęciem pisma przez Akadów, których język był aglutacyjny (sylabiczny, gdzie dokleja się sylaby do rdzenia – np. Fiński, węgierski), nasiliło się sylabizowanie pisma. Powstał w ten sposób zapis logograficzny – gdzie dany symbol był zarówno konkretnym słowem lub wyrażeniem, które miało reprezentowało również dany dźwięk - podobne do pisma chińskiego. Z czasem znaki zaczęły być upraszczane i przyjmować formy symbolu, a dalej kresek o różnym nachyleniu czy długości. Tak powstało w pełni ukształtowane pismo klinowe

• Literatura – pierwsze przykłądy liryki sumerskiej powstały już w III tysiącleciu. Wielkie sumerskie eposy mitologiczne o powstaniu świata, wielkich kataklizmach (potop) oraz licznych królach-herosach – np. Cały cykl o przygodach Gilgamesz w walce z demonami, śmiercią i bogami. Sumerowie tworzyli również pierwsze traktaty filozoficzne.

• System prawny oparty na precedensowych wyrokach królewskich, najsłynniejszy to spis praw dokonany przez Hammurabiego, który tworzył jednolity system prawny w całym imperium starobabilońskim.

• Architektura – sumerskie zabytki w znacznej mierze nie przetrwały do naszych czasów będąc zbudowane z nietrwałych cegieł i gliny. Od początku cywilizacji sercem miasta były potężne świątynie (ziguraty), kilkupiętrowe o kwadratowej podstawie. Istotnym elementem były również pałace, które w przeciwieństwie do egipskich nie były tylko domami władców a wielkimi kompleksami gospodarczo-administracyjnymi (podobnymi do późniejszych na Krecie). Niemal wszystkie zabytki wczesnosumerskie z Egidu (V tysiąclecie), Uruk (IV tysiąclecie) uległy zapomnieniu jeszcze przed czasami helleńskimi czy rzymskimi. Jedynie zabytki późniejsze (I tysiąclecie p.n.e.) jak Babilon Nabuchodonozora II, czy Niniwa asyryjska zachowały się na tyle, by mogli je opisać greccy historycy antyczni.

Added to timeline:

Date: