İngiliz İç Savaşı (1642-1651) (aug 22, 1642 – sep 3, 1651)

Description:

İngiliz İç Savaşı, 1642-1651 yılları arasında "Yuvarlak Kafalar" ve "Kraliyet" yanlıları arasında yaşanmış politik görüş anlaşmazlıkları ve fiziksel çatışmaları adlandırırken kullanılan genel terimdir. Birincisi 1642-1645 yılları arasında, ikincisi 1648-1649 yılları arasında yaşanan çatışmalar I. Charles'a, 1649 - 1651 yılında gerçekleşen üçüncüsü ise II. Charles'a karşı Parlamenterler tarafından yapılmıştır. İç savaş 3 Eylül 1651'de Worcester Muharebesi ile Yuvarlak Kafalar'ın güçleri ele geçirmesi ile sona erdi.

İngiliz devriminin ilk aşaması 1640-41 devrimidir. Bununla birlikte eski mutlak krallık rejimi zayıfladı. Bu aşama I. Charles'ın mali krizden kurtulmak için 1640 yılı Kasım ayında Uzun Parlamentoyu toplantıya çağırmasıyla başladı. Halk tarafından sevilmeyen Charles anayasa düzeni içinde parlamentoya eskisinden çok daha önemli bir yer sağlayan bir dizi siyasi reforma razı olmak zorunda kaldı. Bu değişikliklerle birlikte özellikle 1641 Temmuz’unda başında sansürün kaldırılmasından sonra siyasi tartışma ortamı büyük ölçüde kızıştı.

Siyasi kriz, iç savaşa doğru tırmandıkça devrimin gitgide sola kaymasına sahne oldu. Bu İngiliz devriminin ikinci aşamasıdır. Uzun Parlamento 1641’de kendi içinde rakip partilere bölündü. Kralın partisi olan Kralcılar ile daha ileri siyasi ve dinsel reformlar isteyen Parlamentocular (Yuvarlak kafalar). Charles, 1642’de önde gelen muhaliflerini tutuklatmaya kalktı. Başaramayınca Londra'dan kaçtı. Bu yüzden I. İç Savaş'a elverişsiz koşullarla girdi. Londra ve merkez hükûmet mekanizması Parlamentocuların elinde kalmıştı. Parlamentocular ülke yönetimine yine de tamamen hâkim olamadılar. Bu ancak 1645 yılında sağlam, disiplinli bir ordu kurulmasıyla gerçekleştirildi. Bununla militan püritanizmin parlamento davasına katkısı sağlanmış oldu.

Sir Thomas Fairfax yetenekli kumandası altında ordu Naseby'de Kralcılar karşısında kesin zafer kazandı. III. aşamada devrimin sola kayışı doruk noktasına vardı. Parlamentocular(Yuvarlak kafalar) başarıya ulaştıkları 1646 ve 1648 yıllarında kendi aralarında bölündüler. Daha tutucu grup Presbiteryenler İskoçyalılarla birlikte olup, Charles ile anlaştılar. Daha radikal parti Oliver Cromwell'in ve ordunun desteklediği “Bağımsızlar” bir anlaşma girişiminden sonuç alınamaması üzerine Charles’a muhalefet kaldılar. II. İç Savaş kısa sürdü. Cromwell’in 1648’de Preston'da İskoç ordusunu ezip yok etmesiyle sona erdi.

IV. aşama yavaş yavaş siyasi dengeye dönüş aşamasıydı. Yeni ordu 1650'lerde altmış binden fazla mevcudu olan bir güçtü. Bu gücün işlevi İrlanda ayaklanmasının gaddarca bastırılması ve yeni kralcı başkaldırının bozguna uğratılmasında ortaya çıktı.

İç savaş, Kral I. Charles'ın yargılanarak idamına ve oğlu II. Charles'ın da sürgününe neden olurken İngiliz kraliyet sisteminin İrlanda, İskoçya ve Galler Bölgesi'nin de katılımıyla bir ortak yönetime çevrilmesine karar verildi.

Added to timeline:

Date:

Images: