Fenicja (1 gen 1300 anni a. C. – 1 gen 64 anni a. C.)

Descrizione:

Fenicjanie i kolonizacja fenicka
Ludność fenicka wykształciła się z wymieszania rodzimych Kananejczyków z przybyłymi z południa ludami semickimi podczas wielkich migracji (ok. XIII w. p.n.e.). Wykreowało się w nich poczucie odrębności od Semitów i Aramejczyków, którzy zamieszkali całą Syro-Palestynę. Fenicjanie odcięci byli na wąskim pasie wybrzeża, co skierowało ich uwagę w stronę morza. Skupieni w ośrodkach miejskich zawiązali luźną wspólnotę miast kupieckich. Fenicjanie charakteryzowali się bezwzględnym sprytem i chciwością - pieniądz był ich największą wartością i najwyższym argumentem, a w obronie swoich interesów handlowych byli gotowi iść na wojnę. Nie pozostawili po sobie literatury i sztuki, byli narodem niezwykle pragmatycznym i racjonalny – dzięki czemu pozostawili po sobie wiele bardzo przydatnych wynalazków, m.in. szkło i pierwszy alfabet, na którym zbudowano alfabety grecki i łaciński. Fenomen alfabetu polegał na jego prostocie – jeden dźwięk oznaczał jedną jeden znak, co pozwoliło tworzyć wyrazy. Porzucono więc skomplikowane i wielotysięczne hieroglify i piktogramy.
Najważniejszymi miastami fenickimi były Arados (na wyspie), Byblos, Sydon, Tyr (na wyspie) i Akko, a później także Trypolis i Berytos. Najstarsze i największe było Byblos (powstałe w III tysiącleciu p.n.e.), zniszczone przez Ludy Morza oddało pierwszeństwo Sydonowi, który po 200 latach dominacji (po złupieniu przez Filistynów) oddał na stałe przewodnictwo Tyrowi, który rozpoczął akcję kolonizacyjną Morza Śródziemnego. Fenicjanie unikali wojen, decydowali się na nie tylko w sytuacji ostatecznego zagrożenia metropolii. Królowie feniccy nie czerpali prestiżu z kampanii i wojen, a wysokości zysków. Gdy u bram stanęły wojska asyryjskie Fenicjanie bez wahania zgodzili się na płacenie trybutu, który był ułamkiem ich dochodów. Dopiero pod koniec VIII w. p.n.e., gdy Asyria zaczęła realizować plany likwidacji suwerenności Fenicji i wchłonięcie miast bezpośrednio do imperium. Fenicjanie nie stanowili w tych wojnach jednego bloku, a każde z miast walczyło na siebie często wspierając Asyryjczyków w podboju sąsiada. Ostatecznie znaczną część miast wchłonięto, a największe z nich, w tym Tyr i Sydon zachowały swobodę gospodarczą pod politycznym zwierzchnictwem Asyrii. Miasta fenickie były często potężnymi twierdzami, a Tyr był twierdzą na wyspie kilkaset metrów od brzegu, co pozwoliło mu przez 13 lat (586-573 p.n.e.) odpierać oblężenie Babilonu. Wraz z podbojem regionu przez Cyrusa Wielkiego miasta fenickie włączono do V satrapii Syro-Palestyny, lecz zapewniono swobodę handlową miast. Lojalność Fenicjan była dla Persów ważniejsza od bezpośredniej kontroli ze względu na dostęp do świetnej floty kupieckiej, a przede wszystkim i bojowej, którą wykorzystano zarówno w ekspedycji do Grecji, jak i późniejszych walk z Aleksandrem. Dla Fenicjan podporządkowanie pod Persją dawało nieskrępowany dostęp do wszystkich portów i rynków wschodniego Śródziemnomorza, a przez perskie porty w Zatoce Perskiej do Indii. Klęski perskie w Grecji i idące za tym wzrosty podatków nadszarpnęły idealną symbiozę, a za wsparcie buntu na Cyprze Sydon został zrównany z ziemią. Ostatnim akordem upadającej Fenicji była obrona osamotnionego Tyru przed całą potęgą Macedończyka w 332 p.n.e., po której miasto zburzono, a mieszkańców zniewolono.
Władzę w miastach fenickich sprawowali dziedziczni królowie, lecz nie byli oni pomazańcami bożymi czy nawet łącznikami z nimi. Byli oni najwyższymi urzędnikami, których władza wynikała wyłącznie z dziedzicznego tytułu, a polityka miast i tak zajmowała się rada zrzeszająca arystokratów, bogaczy i kupców. Nie istniała sztywna struktura klasowa, a pozycja społeczna zależało od majątku. Każdy miał swobodę działalności gospodarczej. Miasta pomimo dominującej roli handlu powstały dzięki dobremu rolnictwu na żyznych stokach wąskiej Fenicji. W miastach zajmowano się także rzemiosłem, a wiele artykułów fenickich uchodziło za niezwykle luksusowe – w tym szkło i tkaniny o wysokiej jakości. Słynny stał się głęboki purpurowy barwnik pochodzący z morskich ślimaków tzw. Fenicka purpura, która setki lat później nadal była ceniona przez Rzymian. Produkcja purpury obok chińskiego jedwabiu pozostawały największymi tajemnicami wytwórczymi, traktowane na równi z tajemnicami państwowymi. Fenicki handel opierał się na niezwykłej innowacyjności, tranzytowości i wybitnej znajomości geograficznej Fenicjan. Ok. 600 p.n.e. Fenicjanie opłynęli Afrykę, a liczne przekazy głoszą ze udało im się popłynąć za filary Heraklesa na Wyspy Kanaryjskie, do Maroka, a nawet do Brytanii (która wówczas była dużym źródłem ceny – a Fenicjanie chcieli ominąć celtyckich pośredników).
Fenicjanie wybitnie zagospodarowali pustkę na morzu po upadku kultur minojskiej i mykeńskiej kolonizując najlepsze placówki na całym wybrzeżu po Gibraltar, odcinając innym cywilizacjom bliskowschodnim dostęp do Morza. Najdalszą pewną fenicką kolonią był Gades (Kadyks), po drugiej stronie Gibraltaru. Ważnym elementem było całkowite skolonizowanie Cypru, a ok 814 p.n.e. Tyr założył Kartaginę, która w VII wieku przejęła kontrole nad fenickimi koloniami na Zachodzie. Kartagina pozostawała w bliskich relacjach ze swoim miastem-matką, mimo że była od niej znacznie silniejsza. Kartagińczycy przejęli fenickie tradycje i domniemanie dopłynęli aż do dzisiejszego Gabonu, a handel z Brytanią zmonopolizowali.

Aggiunto al nastro di tempo:

Data: