Tijdlijn museale ontwikkeling volks- en volkenkunde

Hernoeming 'volkskunde' tot 'Nederlandse etnologie' (Meertens Instituut)

Museumnota 'Kiezen voor Kwaliteit'; kenmerkt de nieuwe nadruk op het formuleren van verzamelbeleid om de ongebreidelde groei van collecties aan banden te leggen

Naoorlogse opkomst van het museum als maatschappelijke instelling

Geleidelijke opkomst van nieuwe (antropologische) verzamelmethoden na dekolonisatie

Eerste openstelling Von Sieboldhuis (Japan & vergelijkende collectie) in Leiden; in 1838 aangekocht door Willem I met als doel samenvoeging met het Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden om samen te voegen tot één etnografisch musea

Uiteindelijke samenvoeging Von Sieboldcollectie en Kabinet in het Rijks Ethnographisch Museum, een naam die het vergelijkende karakter van het museum benadrukte

Oprichting van het Koloniaal Instituut in Amsterdam

Heropening van het museum na een 5 jaar durende en met zeer bepekte middelen uitgevoerde verhuizing, nu onder de naam Rijksmuseum voor Volkenkunde, op de huidige locatie. De opstelling in dit nieuwe museum is esthetisch en zeer symmetrisch

In de naoorlogse opkomst van musea als maatschappelijke instelling wordt een educatieve afdeling opgericht (die zich in de komende twee decennia steeds verder zouden professionaliseren), en er worden vanaf deze periode steeds vaker tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten georganiseerd

In de jaren '60 werd voor het eerst gewerkt met 'ecologische' presentaties, die bij bezoekers zeer in de smaak vielen

Aanname van de UNESCO-resolutie over de repatriatie van cultuurschatten

Overdracht van objecten uit Indonesië aan het Museum Pusat in Jakarta

Het Deltaplan voor Cultuurbehoud is een reactie van de Nederlandse overheid op de problematische situatie in de depots van Rijksmusea

Some event happened

Met geld dat beschikbaar gesteld was vanuit het Deltaplan voor Cultuurbehoud kon Museum Volkenkunde de depots vernieuwen om te voldoen aan actuele beheer & behoudsstandaarden en werd de collectieregistratie gedigitaliseerd. In de organisatorische reorganisatie was er vanaf dit moment een afdeling Collectiebeheer en werd Educatie hernoemd tot Communicatie

Oprichting van het Koloniaal Museum in Haarlem, dat vooral grondstoffen en natuurproducten uit de koloniën omvatte. Dit is het eerste begin van de collectie van het Tropenmuseum, die wordt getoond volgens een 'pakhuisopstelling'.

Opening van het (hernoemde) Koninklijk Instituut voor de Tropen, met daarin de collectie uit het Koloniaal Museum in Haarlem en de etnografische collectie van dierentuin Artis vertegenwoordigd in een 'handelsmuseum' en etnografische galerieën

Het Tropenmuseum (als Koloniaal Museum in Haarlem) begint met het verzamelen van fotomateriaal

Verlichting; periode van natievorming

Romantiek; periode van antimodernisme en nostalgie

Kolonie Nederlands-Indië; vooral in de eerste jaren betekende dit door grote exploratietochten een toename in objecten uit deze regio, maar vanaf het eind van het eerste decennium van de 20e eeuw begon dit af te nemen

WO II

Recente interesse voor de historiografie van de volkskunde

Inzet volkskunde in propageren 'Germaans ras'

Periode van stagnatie in de naoorlogse volkskunde

Geleidelijke opkomst antropologische interesse in eigen land

Opkomst en hoogtij van het sociaal Darwinisme in de (sociale) wetenschappen

WO I

Verschuiving encyclopedisch verzamelideaal naar gespecialiseerde musea

Het sociaal Darwinisme, uitgaand van stadia van ontwikkeling van primitief tot modern, en de 'reddingsgedachte' waren terug te zien in het verzamelen in deze periode

De 'reddingsgedachte' in de volks- en volkenkunde manifesteerde in het vastleggen van 'primitieve' beschavingen (in eigen land en daarbuiten) voor ze verdwenen

Onder het directoraat van Serrurier tussen 1980 en 1909 werd vanuit de toen populaire fysische antropologie, die zich onder andere richtte op schedelmetingen, een collectie skeletdelen verzameld; in 1936 werd deze collectie aan een anatomisch museum afgedragen

Opkomst van verzamelen 'in het veld'; nu de koloniale toestroom van objecten was opgedroogd gingen conservatoren steeds vaker zelf het veld in om te verzamelen en waren ze niet langer afhankelijk van anderen in de selectie en documentatie van objecten

De gevolgen van de goedkope vooroorlogse verbouwing worden steeds duidelijker, en het museum kampt met tekorten aan depotruimte, lekkages en problemen met klimaatbeheersing

Het museum verzamelde voornamelijk via verzamelaars in de koloniën; welke objecten het museum binnen kwamen (en in hoeverre de documentatie van deze objecten op orde was) werd voor een groot deel bepaald door de interesse van deze verzamelaars

Conservatoren Rassers en De Josselin De Jong waren pioniers in de Nederlandse beoefening van de in de vroege 20e eeuw opkomende structuralistische antropologie

Vanaf de jaren '80 werd nagedacht over het presentatiebeleid van het museum; tot die tijd hadden conservatoren elk hun eigen 'gebied' ingericht, dus er was weinig samenhang in de presentaties. Uiteindelijk werd pas eind jaren '90 begonnen met de gewenste vernieuwing, en in 2001 opende de huidig aanwezige vaste presentaties. Deze zijn opnieuw esthetisch van aard; van ecologische presentaties is geen sprake meer.

Het Koloniaal Museum wordt na de onafhankelijkheid van de koloniën hernoemd tot Indisch Museum; vanuit deze focus wordt besloten de Afrika collectie af te staan aan Museum Volkenkunde

Het instituut en museum worden in 1950 opnieuw hernoemd, nu tot Koloniaal Instituut voor de Tropen en Tropenmuseum; deze bredere focus betekende dat er in de komende twee decennia veel gaten in de collectie moesten worden opgevuld, onder andere dat van de recent afgestoten Afrika collectie. Dit gebeurt door verzamelen in het veld. In deze periode worden de presentaties bepaald door invloeden uit het functionalisme, en wordt d.m.v. ecologische presentaties het dagelijks leven getoond

In de jaren '70 gaat het museum zich richten op de problematiek van de 'derde wereld'