XV w. [Osłabiony Kościół] (oct 16, 1400 – jan 7, 1500)
Description:
W Konstancji (1415) przywrócono jedność najwyższej władzy w Kościele Zachodnim, lecz nie zdołano dokonać upragnionej reformy. Dla jej przeprowadzenia zebrał się sobór bazylejski, lecz dobrze zapoczątkowane dzieło reformy zniweczył później nową schizmą. Do głosu doszły partykularne interesy monarchów, szczególnie króla francuskiego, który położył fundament pod późniejszy galikanizm. Nikły blask wydała unia florencka, która nie spełniła nadziei Konstantynopola na skuteczną pomoc przeciw tureckiemu zagrożeniu i nie przywróciła świetności Kościołowi, osłabianemu wewnętrznie złym postępowaniem niektórych renesansowych papieży. Powstanie wspaniałych dzieł literackich i rozwój sztuki nie zahamowały procesu moralnego zepsucia. Nie wykorzystano jeszcze jednej szansy na odnowienie i wzmocnienie Kościoła, jaką był sobór laterański piąty. Oddolny nurt reformy okazał się za słaby, gdyż był pozbawiony autorytatywnego współdziałania papiestwa i episkopatów w poszczególnych krajach. Gdy nurt ten nasilił się w Niemczech po wystąpieniu (1517) Marcina Lutra przeciw odpustom, rozdwoił się i jedno jego działanie ukształtowało reformacje, drugie dopiero - lecz z opóźnieniem - przyniosło reformę trydencką, niestety, niespełnioną, a bardzo potrzebną już w XV wieku.
- nowe wynalazki: koło wodne (rozwój hutnictwa i górnictwa), broń palna, Nowe metody budowy okrętów a także zastosowanie wynalezionego wcześniej kompasu, Zegar sprężynowy, Druk).
- Przyrost demograficzny (koniec XV - XVI w. 8-10‰ rocznie); Odpływ ludności ze wsi do miast
; Napływ kruszców do Europy> Praca najemna
W miejsce cechów - przedsiębiorcy dysponujący kapitałem; Kompanie kupieckie oraz wielkie domy bankiersko-kupieckie; Zubożenie biedniejszych warstw ludności miejskiej oraz wszystkich grup społecznych na wsi – napięcia społeczne; Dodatkowe trudności rycerstwa.
- W. Okham: - Zerwanie mostów miedzy tym co nadprzyrodzone a tym co naturalne; Człowiek nie może własnym rozumem poznać Boga. Źródłem poznania Boga tylko Objawienie. Z tego bierze się przekonanie, że tylko objawione Pismo św. może być podstawą i jedynym źródłem poznania Boga.; Człowiek może poznawać Boga tylko przez wiarę (fideizm); Woluntarystyczny obraz Boga; Kwestionował kluczową rolę papieża i duchowieństwa.; Kościół to poszczególni wierzący tak świeccy jak i duchowni; Wpływ nominalizmu na rozumienie Kościoła i sakramentów (Echa w nauce Lutra).
- narastanie strachu; W ostatnich latach XV w. wierzono że od czasu wielkiej schizmy nikt nie poszedł do nieba; Wiara w nadejście Antychrysta; motyw Sądu Ostatecznego w sztuce; Początek polowania na czarownice na wielką skalę; Dance macabre.
- Niewola awiniońska” papiestwa
w jej następstwie uzależnienie papieży od władców francuskich
- Schizma XIV i XV w. Dezorientacja kto jest prawowitym papieżem
- Koncyliaryzm jako droga przezwyciężenia schizmy
- Roszczenia władców państw narodowych do przejmowania uprawnień papieskich w kościołach lokalnych.
-Zmęczenie instytucjonalnością Kościoła
- Pragnieniom tym sprzyjały sprzyjały nowe prądy umysłowe i religijne: Via moderna (nominalizm); Devotio moderna; Humanizm.
-Zamęt teologiczny. Brak jasności doktrynalnej w Kościele: Brak przygotowania katechetycznego wiernych sprawiał, że takie akty religijne jak odpusty, pielgrzymki, kult relikwii pojmowano magicznie; Magicznie często były też pojmowane sakramenty.
- DEVOTIO MODERNA: „Nowa pobożność” – początek w Niderlandy koniec XIV w.
Pobożność osobista, która karmi się bardziej rozważaniem Męki Pańskiej niż wspólnym sprawowaniem liturgii; Naśladowanie Chrystusa a Kempisa przewodnikiem,
Nacisk na osobistą lekturę i rozważanie Pisma św.; Sakramenty a szczególnie ofiara Mszy św. przeżywane bardziej jako okazja do prywatnej medytacji niż jako uobecnienie ofiary krzyżowej Chrystusa Pana.
- poddobnie jak dziś: Styl życia papieży okresu renesansu i ich otoczenia budzi zgorszenie i sprzeciw; Biskupi –
najczęściej nie mają pojęcia o ich godności i zadaniach w Kościele; Nie podejmują odpowiedzialności za duszpasterstwo; Nieobecni w diecezji (kumulacja biskupstw, niektórzy z biskupów nigdy nie widzieli swojej diecezji); Kler diecezjalny nadmiernie liczny i nieprzygotowany do zadań duszpasterskich; Opłakany stan niezreformowanych zakonów.
- Upadek znaczenia władzy cesarskiej w Niemczech kosztem władców księstw oraz miast Rzeszy
- zaczyna się budować getta dla Żydów (1516 Wenecja).
Added to timeline:
HK
Date:
