Nhà Ngô (938-967) (1 Jan 938 Jahr – 1 Jan 967 Jahr)

Beschreibung:

Nhà Ngô (938-967)
1. Tiền Ngô Vương (939 965)
Năm Kỷ Hợi (939) Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Cổ Loa (thuộc huyện Đông Anh, tỉnh Phúc Yên). Ngô Vương đặt quan chức, chế triều nghi, định phục sắc và chỉnh đốn việc chính trị trong nước, chí muốn dựng nghiệp lâu dài, nhưng chỉ làm vua được có 6 năm, đến năm Giáp Thìn (944) thì mất, thọ 47 tuổi.

2. Dương Tam Kha (945 950)
Ngô Vương trước lấy con Dương Diên Nghệ là Dương Thị Lập làm vương hậu; đến lúc mất, ông uỷ thác con là Ngô Xương Ngập cho Dương Tam Kha là em Dương hậu. Năm 945, Dương Tam Kha bèn cướp lấy quyền của cháu, tự xưng là Bình Vương.
Ngô Xương Ngập thấy biến, chạy trốn sang Nam Sách (thuộc Hải Dương) vào ẩn ở nhà Phạm Lệnh Công ở Trà Hương (huyện Kim Thành, nay thuộc xã Phạm Mệnh, huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương). Dương Tam Kha ba lần sai quân đi bắt Ngô Xương Ngập nhưng ông được Phạm Lệnh Công hết sức che chở nên không bắt được. Phạm Lệnh Công đem vào dấu trong núi. Dương Tam Kha bắt em Ngô Xương Ngập là Ngô Xương Văn, lúc đó còn nhỏ, làm con nuôi.

Từ khi Dương Tam Kha tiếm ngôi nhà Ngô, nhiều nơi không chịu thuần phục, các thủ lĩnh nổi lên cát cứ mỗi người một vùng. Năm

Canh Tuất (950), Tam Kha sai Xương Văn cùng hai tướng Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc đem quân đi dẹp loạn hai thôn Đường, Nguyễn ở Thái Bình (nay thuộc Sơn Tây). Khi quân đến Từ Liêm, Ngô Xương Văn nói với hai tướng rằng:
“Đức lớn của Tiên Vương ta đã thấm vào tận lòng dân, cho nên, chính lệnh ban ra, không ai là không thuận nghe theo. Nay không may Tiên Vương đã lìa bỏ quần thần, Bình Vương (chỉ Dương Tam Kha) làm việc bất nghĩa, cướp ngôi của anh ta, tội thật không có gì lớn bằng. Giờ đây, Bình Vương lại sai chúng ta đi đánh hai làng vô tội, nếu may mà thắng được thì chẳng nói làm gì, còn như họ không chịu hàng phục thì ta biết làm sao được?”
Hai tướng cùng nói:
“Chúng tôi xin theo lệnh của ông”.
Ngô Xương Văn lại nói:
“Ta muốn đem quân quay lại đánh úp Bình Vương để khôi phục cơ nghiệp của Tiên Vương ta, như thế có nên chăng?”
Hai tướng cùng cho là hay, bèn quay về đánh úp Dương Tam Kha. Mọi người muốn giết Dương Tam Kha đi, nhưng Ngô Xương Văn nói:
“Bình Vương đối với ta có ơn (chỉ việc Dương Tam Kha đã nhận Ngô Xương Văn làm con nuôi), sao lại nỡ giết?”
Nói rồi, bèn giáng Dương Tam Kha làm Chương Dương Công, ban cho đất làm thực ấp (nay là Bến Chương Dương thuộc Thường Tín, Hà Nội).

3. Hậu Ngô Vương (950 965)
Ngô Xương Văn bỏ Dương Tam Kha đi rồi, xưng là Nam Tấn Vương và sai người đi đến làng Trà Hương rước anh là Ngô Xương Ngập về cùng coi việc nước. Ngô Xương Ngập về xưng là Thiên Sách Vương. Cả hai anh em làm vua, sử gọi là Hậu Ngô vương.

Làm vua được ít lâu, Thiên Sách Vương đã toan giữ lấy quyền một mình, nhưng đến năm Giáp Dần (954) thì mất.

Thế lực nhà Ngô lúc bấy giờ mỗi ngày một kém, giặc giã nổi lên khắp cả mọi nơi. Nam Tấn Vương phải thân chinh đi đánh dẹp.

Khi đi đánh giặc ở hai thôn Thái bình, không may bị tên bắn chết. Bấy giờ là năm Ất Sửu (965), Nam Tấn Vương làm vua được 15 năm.

4. Thập Nhị Sứ Quân (945 967)
Từ khi Dương Tam Kha tiếm vị rồi, những người thổ hào ở các nơi như bọn Trần Lãm, Kiểu Công Hãn v.v… đều xướng lên độc lập, xưng là Sứ Quân. Về sau Nam Tấn Vương đã khôi phục được nghiệp cũ, nhưng mà các sứ quân vẫn không chịu về thần phục. Bởi vậy nhà vua cứ phải đi đánh dẹp mãi, mà không yên được. Đến khi Nam tấn vương bị giặc bắn chết, thì con Thiên Sách Vương là Ngô Xương Xí lên nối nghiệp, nhưng thế nhà vua lúc ấy suy nhược lắm, không ai phục tùng nữa. Ngô Xương Xí về đóng giữ đất Bình Kiều. Tướng nhà Ngô là Đỗ Cảnh Thạc cũng giữ một chỗ xưng là Sứ Quân.

Lúc bấy giờ trong nước có cả thảy 12 Sứ Quân, gây ra cảnh nội loạn kéo dài đến hơn 20 năm. Mười hai Sứ quân là:

Ngô Xương Xí giữ Bình Kiều (nay là làng Bình Kiều, phủ Khoái Châu, Hưng Yên)
Đỗ Cảnh Thạc giữ Đỗ Động Giang (thuộc huyện Thanh Oai)
Trần Lãm, xưng là Trần Minh Công giữ Bố Hải Khẩu (Kỳ Bố, tỉnh Thái Bình)
Kiểu Công Hãn, xưng là Kiểu Tam Chế giữ Phong Châu (huyện Bạch Hạc)
Nguyễn Khoan, xưng là Nguyễn Thái Bình giữ Tam Đái (phủ Vĩnh Tường)
Ngô Nhật Khánh, xưng là Ngô Lãm Công giữ Đường Lâm (Phúc Thọ, Sơn Tây)
Lý Khuê, xưng là Lý Lang Công giữ Siêu Loại (Thuận Thành)
Nguyễn Thủ Tiệp, xưng là Nguyễn Lệnh Công giữ Tiên Du (Bắc Ninh)
Lữ Đường, xưng là Lữ Tá Công giữ Tế Giang (Văn Giang, Bắc Ninh)
Nguyễn Siêu, xưng là Nguyễn Hữu Công giữ Tây Phù Liệt (Thanh Trì, Hà Đông)
Kiểu Thuận, xưng là Kiểu Lệnh công giữ Hồi Hồ (Cẩm Khê, Sơn Tây)
Phạm Bạch Hổ, xưng là Phạm Phòng át giữ Đằng châu (Hưng yên)
Những Sứ Quân ấy cứ đánh lẫn nhau, làm cho dân gian khổ sở. Sau nhờ có ông Đinh Bộ Lĩnh ở Hoa lư đem quân đi đánh, mới dẹp xong cái loạn sứ quân, đem giang sơn lại làm một mối, và lập nên cơ nghiệp nhà Đinh vậy.

Zugefügt zum Band der Zeit:

Datum: