nieuwe tijd
Category: Andere
Wurde aktualisiert: 29 Jun 2023
Autoren
Created byLars Van Linden
Attachments
Ereignisse
personele unie Engeland-Ierland na verovering door Hendrik VIIIpersonele unie Engeland-Ierland-Schotland onder Jacob Ipersonele unie Engeland-Schotland
omgevormd tot Verenigd Koninkrijk van Groot-BrittaniëHertogdom Bremen-Verden bij Hannover gevoegdoorsprong Habsburgers in AargauFrederik III huwt zoon Maximiliaan van Oostenrijk
uit aan Maria van Bourgondië door dood
Karel de Stoute waarbij pol crisis
--> Bourgondische erfenisBourgondië: Margareta van Male x Filips de Stoute
zorgt voor samenvoeging Graafschap
Vlaanderen en hertogdom Bourgondiëdood Maria van Bourgondië waarmee
Maximiliaan regentschap Nederlanden
neemt in naam zoon Filips de SchoneMaximiliaan keizer HRR
en Filips meerderjarig
verklaard voor bestuur
NederlandenDood Filips, opvolger is dochter
van Maximilaan:
Margareta van Oostenrijk
tot Karel meerderjarig isKarel meerderjarig -->
landsheer Ndldn en
Franche ComtéFerdinand van Aragon x Isabella van Castilië:
Hispania, grondleggers Spanjereconquista afgewerkt met
inname GranadaNavarra ingelijfdOpdracht aan Columbus
ontdekking nieuwe wereldFranse invasie in Italië voor
Spaans Napels en LombardijeReactie op Franse invasie Italië
door dubbelhuwelijk Spanje en
HabsburgZoon Karel van Juana van Castillië
en Filips de Schone minderjarig,
Ferdinand van Aragon neemt
tijdelijk regentschap Castilië overFerdinand van Aragon dood,
Karel I koning Castilië en Aragon
en Italiaanse bezittingenKarel I keizer van HRR -->
Karel VOntstaan HRR met keizerskroning
Otto I de GroteGouden Bul: keizer gekozen
door kiescollege 7 keurvorstenKarel I gekroond tot Karel V,
Rex RomanumVrede van Noyon: Frankrijk Milaan,
Karel krijgt NapelsFrankrijk omsingelt door
keizerskroning Karel VSlag bij pavia:
Nederlaag FrankrijkVerdrag van Madrid: Franse
koning staat Doornik en
Hertogdom Bourgondië af en
Karel V controle over MilaanSacco di Roma: paus
was aan zijde Frankrijk
bij oorlog maar macht
gebroken en gedwongen
Karel V tot keizer te zalven,
Karel V nu machtigste in
ItaliëDamesvrede van Kamerijk: Frans I
staat soevereiniteit af van Kroon-Vlaanderen,
Karel V afstand hertogdom Bourgondië tvv
FrankrijkVrede van Cateau-Cambresis:
Franse mil. nederlaagFilips II roept Spanje
bankroet uit door
oorlogoprichting Star Chamber:
opperste gerechtshof
dat vorstelijke controle
rechtspraak versterktHendrik VIII x Catharina v AragonHendrik VIII ontbind huwelijk
met Catharina door aartsbisschop
Canterbury en trouwt met Anna
Bolleyn, excommunicatie door RomeAct of Supremacy: Engelse kerk
staatskerk, koning Supreme head
(later governor) of church i.p.v. pausTreason Act: weerstand tegen
koning is doodstrafPilgrimage of Grace: opstand
tegen rel hervormingen
gewelddadig neergeslagenVerdrag van Westminster:
bondgenootschap Hendrik VIII
en Ferdinand van AragonVerdrag van Windsor:
bondgenootschap
Hendrik VII en Karel V2de Verdrag Westminster:
alliantie met Frankrijk
tegen Karel Vverovering Constantinopel
op Byzantijnse RijkOttomaanse invasie Hongarije,
belang voor Karel door
dubbelhuwelijkSlag van Mohacs: Lodewijk II
sterft en Suleiman krijgt grote
delen Hongarijebevrijding Tunis, grootste
overwinning Karelmislukte verovering
Algiers op OttomanenRaad van State opgericht:
neemt pol. en mil. beslissingen,
bestaat uit vertrouwelingen keizer
uit versch. deelgebieden, volgt Karel
op al zijn verplaatsingenKarel V verslaat hertog Gelre
en voegt hertogdom toe aan
rijk, hiermee eenmaking Nederlanden
afgerond --> XVII ProvinciënTransactie van Augsburg: Nederlanden
samengebracht in Bourg kring waardoor
erkend als bestuurlijke eenheidPragmatieke sanctie Nederlanden:
één en ondeelbaar verklaard, creëert
afstand van Franse leenheerschappij
blijvende banden en grotere autonomie
Habsburgse NederlandenCollaterale Raden opgericht:
Raad van State met adel voor
pol. advies voor oorlog en vrede,
Geheime Raad met juristen voor
wetgeving, Raad van Financiën voor
fin. administratieGrote Raad van Mechelen:
beroepshof Nederlandenopstand Comuneros in Castillië
(statenvergadering met adel)
en Germanias in Aragon (handelaarsverbond)
door fiscaal beleid en dure keizerskroningLuther met LutheranismeEdict van Worms: Luther
vogelvrij verklaard door
keizerInterim van Augsburg: poging rel.
verzoening Karel V maar misluktFürstenaufstand: overwinning
lutherse RijksvorstenGodsdienstvrede van Augsburg: relatieve
godsdienstvrijheid HRR waarbij lokale
overheid religie kan opleggen, enkele
weken later troonsafstand Karel VSplitsing Habsburgse wereldFilips II x Mary Tudor voor
Engeland in Spaanse invloedssfeerDood Mary Tudor, weg Spaanse
invloedssfeer op EngelandPortugal in bezit Spanje
door erfopvolgingTripoli veroverdPoging om Malta te
veroveren misluktPoging om Tripoli te bevrijden
van Ottomanen misluktCyprus veroverd op Venetië,
was laatste christelijk-Europese
basis oostelijke MZZeeslag bij Lepanto waarbij Heilige Liga
(paus, Spanje, Venetië, Genua) wint tegen
Ottomanen, maar Cyprus blijft van Ottom. en
blijven grootste zeemacht --> MZ tussen Spanje
en Ottom opgedeeldEedverbond der Edelen: Ned adel
beweging tegen ketterijplakkaten en
voor afschaffing inquisitieescalatie conflict na beeldenstorm en
gewapende acties protestantse milities23 mei: opstand tegen Alva van Protestanten
en katholieken, slag van Heiligerlee
waarbij Oranje wint, beginpunt 80jarige oorlogPacificatie van Gent:
binnenlandse vrede
17 gewestengroeiende tweespalt katholieken en protestanten:
Unie van Atrecht met katholieken en koningsgezinde
provincies en Unie van Utrecth met opstandige gewestenPlaccaet van Verlatinghe: Filips II
verstoten als heerserstatenbond zelfstandige gewesten
opgericht: Verenigde Provinciën:
Staten-Generaal waar afgevaardigden
van provinciën zetelen, militaire leiding
in handen stadhouder Maurits van OranjeRepubliek der 7 ProvinciënHendrik II doodBloedbad Wassy-sur-Blaise: Hugenoten
vermoord tijdens illegale gebedsdienst,
start reeks godsdienstoorlogenSint-Bartholomeusnacht: dieptepunt
godsdienstoorlogen 1000en Hugenoten
vermoord, zelfs grote leidersKarel IX overlijdt, opvolger
Hendrik III, dubbele oppositie
tegen hem met Katholieke en
protestantse ligaFrans van Anjou (troonopvolger)
dood, Hendrik van Navarra-Bourbon
volgende in lijn, was protestants -->
3Hendrikenoorlog met katholieke
Hendrik III en Hendrik de Guise erbijHendrik IV bekeerd tot Katholicisme
voor doorbraak conflictVrede van Vervins voor vrede met Spanje en
Edict van Nantes voor vrijheid religie Hugenotenbreuk met Rome: Hendrik VIII
blijft vasthangen aan Katholicisme
en protestanten vervolgdVrede Van Londen tussen Filips II
en Jacob INa vrede van Vervins met Engeland
afstand van Nederlanden, verbreking unie
als oplossing conflict, dochter Isabelle Clara
Eugenia en man Albrecht van Oostenrijk aan
machtingang Twaalfjarig Bestand met Republiek
7 provinciëneinde Pax Hispanica: Albrecht (man Isabelle)
dood zonder kinderen waardoor geen koning,
Twaalfjarig bestand afgelopen, Filips IV op troon
die vijandig is tegenover Republiek, Spanje
aan zijde HRR tegen prot. rijksvorsten
--> 30jarige oorlogGodsdienstvrede van
Augsburg zorgt voor erkenning
Lutheranen maar niet Calvinistenoprichting protestantse
Evangelische Unie olv
keurvorst Frederik V van de PaltsKatholieke Liga als
tegenreactie Evangelische
Unie olv Maximiliaan I
van Beieren23 mei: Defenestratie van Praag
en opstand Boheemse protestanten
beginpunt 30jarige oorlogSlag op Witte Berg met
Katholieke Liga als winnaarInterventie Christiaan IV
van DenemarkenDenen verslagen
door keizer en
trekken terug uit HRRSlag bij Lützen: Zweden bezette
3kwart van HRR maar bij deze slag
sterft Gustaaf II Adolf, dochter
Christina van Zweden neemt over
maar zware verliezenakkoordbelangrijkste Duitse
Rijksvorsten en HRR om
Zweden te verdrijvenOpstand Portugal,
Barcelona (Aragon),
CastilliëVrede van Westfalen: overkoepelende
term meerdere verdragen van verschillende
landen, Calvinisme erkend, HRR verliest
veel gebied in zuiden (N-It en Zwits) en Republiekafgesproken datum om zones
katholicisme en protestantisme
aan te duidenKeurvorst Brandenburg krijgt
veel gebied, basis PruisenRepubliek door Spanje erkend:
einde 80jarige oorlogPerioden
bourgondische integratie onder valois-dynastieWales geïncorporeerd bij Engeland via Acts of Unionpersonele unie Engeland-Schotland-Ierland en Nederland onder Willem IIIpersonele unie tussen Keurvorstendom Hannover en Groot-Brittanië-IerlandIberische imperium: personele unie Spanje-Portugalla trace italienne: sterrenbouw ontwikkeld door italiaanse ingenieurs en verspreid door west-europaHabsburgse hegemonieHabsburgers territoria verworven in zuidoost-HRR = ErblandeHabsburger keizer HRRuitbreiding van Oostenrijkse erflanden
na dubbelhuwelijk Hong delingLodewijk XIKarel VIIILodewijk XIIEerste Italiaanse Oorlog:
Franse troepen bezetten Firenze2de veroveringstocht in Italië,
Spaanse overwinning voor Napels,
Frankrijk krijgt hertogdom MilaanFrans IEerste Frans-Habsburgse OorlogTweede Frans-Habsburgse oorlogDerde Frans-Habsburgse oorlogVierde Frans-Habsburgse oorlogVijfde Frans-Habsburgse oorlogHendrik VII Tudor aan macht
als compromis-koning na
100jarige oorlog en RozenoorlogHendrik VIIIMehmed II de VeroveraarSuleiman I de Prachtlievende:
grote expansie Ottomaans rijkOpstand Gent tegen Habsburgse
Nederlanden door Lutheranisme,
verloren stedelijke privileges,
Spanjaardenkasteel opgericht
om stad onder controle te houdenexcommunicatie Luther door
Leo XSchmalkandische Oorlog door mislukte
onderhandeling Schmalkandisch Verbond
rond LutheranismeSpaanse nazomerFerdinand I als nieuwe keizer,
krijgt Oostenrijkse gebieden en
Habsburgs deel Hong-BohemenFilips II, landsheer Ned, Franche-Comté,
Spaans-It gebieden en overzeese koloniesFilips II stuurt Hertog van Alva naar Ned en die sticht Raad van Beroerten:
grootschalige vervolging ketterij en hoogverraad, ook taxatie rijkenTachtigjarige Oorlog3kwart grondgebied Ned terug
onder Spaanse controle dankzij
generaal Alexander Farnese, op einde
omwenteling door bevel Filips II in
Frankse troonstrijd tussen te komen
door dreiging protestants vorstgodsdienstoorlogenHendrik van Navarra winnaar 3hendrikenoorlog
--> Hendrik IV, wou 50/50 katholieken en
protestanten in landEdward VI: door hem Calv. invloed
sterker in Engelse Staatskerk en
protestanten vrij spelMary Tudor: wil opnieuw katholicisme,
invoering inquisitie en bijnaam Bloody
Mary door vervolgingenElisabeth I: einde prot. repressie Bloody Mary,
herstelt Church of England, Roomsgezindheid
= landsverraadConflict met Spanje pol. en rel.Armada Invencibile: Filips II stuurt vloot,
liep slecht af voor Engeland maar Spanje
ook uitgeputIsabella Clara EugeniaPax Hispanica: periode relatieve rust,
"Spanje als vredebrenger"Filips IV30jarige oorlog: 3 oorlogen
die samenlopenGodsdienstoorlog HRRVijandelijkheden Spanje
en RepubliekFrans-Spaans conflict1: Boheemse fase2. Deense fase3. Zweedse Fase met
Gustaaf II Adolf4. Franse fase met
Frankrijk dat Zweden
tehulp schiet en Habsburg
aanvaltVoorbereiding Fransen
op confrontatie
Habsburgers
Comments