14 Nov 1847 Jahr - 1848ko iraultza: Herrien Udaberria

Beschreibung:

1848ko iraultzak garrrantzi handia izan zuen Europako historian, ia kontinente ososa ukitu zuelako, eta askatasunaren aldeko nahiz, aldarrikapen nazionalaren aldeko eskariak zabaldu egin zituelako. Iraultzaren ondorioz, Europan gelditzen ziren monarkia absolutu gehienen amaiera gertatu zen, ideia demokratikoak sortu ziren, eta halaber, inperio handien aurkako mugimendu nazionalista handi bat sortu zen.

Iraultza liberala eta demokratikoa:

1848ko otsailaren eta uzatilaren bitartean matxinada asko egon ziren berriro. Frantzian hasi zen iraultza. Luis Filipe Orleansekoaren gobernua liberal- kontserbadorea zelat eta, matxinada-mugimendu bat sortu zen hauen aurka. Horregaitik, erregeak ihes egin eta errepublika ezarri zen.

Behin behineko gobernuak erreformak bultzatu zituen (pentsamendu demokratikoaren funtsezko ideiak): gizonezkoen sufragio unibertsala, heriotza-zigorra indargabetzea, estatuak ekonomian esku-hartzea, lanerako eskubidea bermatzea…

Hala ere, hauteskundeetan, moderatuagoek lortu zuten gehiengoa parlamentuan, beste alderdietako guztiak ezabatuz. Horren aurrean, herri eta langile mugimendua 1848ko ekainean matxinatu egin zen.

Ideia demokratikoak aldarrikatzen zituztenek liberal burgesen boterea mehatxatu zuten lehen aldiz. Iraultza honek izugarrizko eragina izan zuen Europan zehar; garrantzia berezia Estatu Italiarrean izan zuen.

Horrela, 1848ko martxoan, Vienako iraultzak behartuta, Austriako enperadoreak konstituzio liberala aldarrikatu zuen. Prusiako erregeak ere, altxamendu baten beldurrez, konstituzio liberal bat ezarriko zuela hitzeman zuen.

Nazioen iratzarraldia:

Europako zenbait herrialdeetan, iraultza liberalekin batera naziotasuna finkatzeko prozesuak gertatu ziren. Beste lurralde batzuetan, ordea, ez zetozen inola ere bat muga politikoak eta komunitate nazionalak; Erdialdeko eta Ekialdeko Europan, bereziki.

Izan ere, Austriako eta Turkiako inperioek hainbat nazionalitate zituzten mendean (hungariarrak, txekiarrak, greziarrak…). Nazio batzuk (Alemania eta Italia) bestalde, hamaika entitate politikotan zeuden banatuta eta mugimendu nazionalistek Estatu bakar batean batu nahi zituzten.

Arestian ikusi dugunez, 1820tik 1848ra, nazioak independizatzeko prozesuak gertatu ziren iraultza liberalei lotuta (Grezia eta Belgika). 1848ko iraultzak, ordea, nazionalismoen premia ekarri zuen berekin; Austriako Inperioan bereziki. Gar nazionalista hura matxinada liberal eta sozialekin batera gertatu zen eta ordura arte ikusi ez bezalako herrien udaberri bat loratu zen.

Frankfurten, martxoan, parlamentu batek Estatu aleman batzuetako diputatuak bildu zituen. Batzartutakoek konstituzio demokratiko bat egin zuten etorkizuneko Alemania baturako, eta koroa, Prusiako erregeari eskaini zioten. Era beran, 1848ko udaberrian, Lonbardian, matxinoek austriarrek alde egin zezatela eskatu zuten, eta Venezian, armak eskuan, errepublika aldarrikatu zuten. Era berean, hungariarrak eta txekiarrak altxatu egin ziren, Austriako Inperiotik independizatzeko.

1848ko idealen porrota eta iraupena:

1848an indarra hartutako mugimendu iraultzaile gehienak agintariek zapaldu egin zituzten. Urte horretako ekainean Austriako Inperioan armadak Praga hartu zuen; urrian, ordena Vienan berrezarri zuen; 1849an, Italiako iparraldea birkonkistatu eta Hungariako erresistentzia zapaldu zuen. Prusiako erregeak, Berlinen ezarritako asanblea konstituziogilea ezabatzeaz gain, koroari uko egin zion.

Azkenik, Frantzian, burgesiak Luis Napoleon Bonaparteren gobernu autoritarioa bermatu zuen.

Hala ere, 1848an hasitako ideal eta mugimenduen ondorioz, bateratze nazionalak gertatu ziren (Italiakoa eta Alemaniakoa), Ekialdeko Europako sistema politikoetan erreforma liberalak egin ziren, eta mendearen bukaeran, liberalismoa demokraziorantz bilakatu zen, sufragio unibertsala ezarri baitzen, eta gizarte-eskubideak handitu baitziren.

Zugefügt zum Band der Zeit:

Datum: